Goodpastureov sindrom, podvrsta pulmonalno-renalnog sindroma, je autoimuni sindrom alveolarne hemoragije i glomerulonefritisa uzrokovan cirkulirajućim protutijelima protiv glomerularne bazalne membrane (anti-GBM). Goodpastureov sindrom najčešće pogađa genetski predisponirane pušače, ali ekspozicija ugljikovodiku (udisanje) i virusne respiratorne infekcije se također ubrajaju u moguće pokretače. Simptomi su dispneja, kašalj, umor, hemoptize i/ili hematurija. Na Goodpastureov sindrom treba pomišljati kada se hemoptize i/ili hematurija iznenada pojave u mladih muškaraca pušača, a potvrđuje se nalazom anti-GBM protutijela u krvi ili u uzorku bioptata bubrega. Prognoza je dobra kada liječenje započne prije pojave respiratorne ili renalne insuficijencije. Liječi se plazmaferezom, kortikosteroidima i imunosupresivima (npr. ciklofosfamid).

(Vidi također Pulmonalno-renalni sindrom.)

Goodpastureov sindrom je kombinacija glomerulonefritisa s alveolarnom hemoragijom i anti-GMB antitijelima. Goodpastureov sindrom najčešće se manifestira kao difuzna alveolarna hemoragija i glomerulonefritis zajedno, ali ponekad može uzrokovati samo glomerulonefritis (10 do 20%) ili samo plućnu bolest (10%). Muškarci obolijevaju češće od žena.

Anti-GMB antitijela su upravljena protiv nekolagene domene (NC–1) alfa3 lanca kolagena tipa IV, koji je nađen u najvećoj koncentraciji u bazalnoj membrani bubrežnih i plućnih kapilara.

Ekspozicija vanjskim faktorima—najčešće pušenje, a rjeđe virusne infekcije gornjih respiratornih putova i udisanje ugljikovodičnih otapala—izvrgava antigene alveolarnih kapilara cirkulirajućim antitijelima u genetski predisponiranih osoba, naročito onih s alelima HLA–DRw15, –DR4 i –DRB1. Cirkulirajuća anti-GBM antitijela vezuju se za bazalnu membranu, fiksiraju komplement i potiču stanični upalni odgovor, čime prouzrokuju glomerulonefritis, plućni kapilaritis ili oboje.

Ako anti-GBM antitijela nisu nađena, a bolesnici imaju simptome i znakove glomerulonefritisa (hematurija, proteinurija, eritrocitni cilindri u urinu, renalna insuficijencija ili kombinacija ovih nalaza), za potvrđivanje dijagnoze nužna je biopsija bubrega. Brzo progresivni žarišni segmentalni nekrotizirajući glomerulonefritis s polumjesečastim formacijama nalazi se u uzorcima biopsije kod oboljelih od Goodpastureovog sindroma i kod svih drugih uzroka pulmonalno-renalnog sindroma. Imunofluorescentna bojanja bioptata bubrežnog i plućnog tkiva klasično pokazuju linearno raspoređene depozite IgG uzduž glomerularnih i alveolarnih kapilara. Depoziti IgG pojavljuju se i u bubrezima bolesnika s dijabetesom ili s fibrilarnim glomerulonefritisom (rijedak poremećaj koji uzrokuje pulmonalno-renalni sindrom), ali vezanje protutijela na bazalnu membranu glomerula kod ovih je poremećaja nespecifično i depoziti nisu linearno raspoređeni.

Goodpastureov sindrom često brzo napreduje pa može biti fatalan ako se s dijagnostikom i liječenjem zakasni. Prognoza je dobra kada liječenje započne prije pojave respiratorne ili renalne insuficijencije. Dugotrajni morbiditet ovisi o stupnju oštećenja bubrežne funkcije na početku liječenja. Bolesnici kojima je potrebna hitna dijaliza i oni s > 50% polumjesečastih formacija u bioptatu (koji će često trebati dijalizu) obično prežive < 2 godine osim ako se ne izvrši transplantacija bubrega.

Hemoptiza može biti dobar prognostički znak jer dovodi do ranijeg otkrivanja bolesti; manji dio bolesnika koji su pozitivni na ANCA bolje reagira na liječenje. Relaps se javlja u malog broja bolesnika koji su nastavili s pušenjem ili imaju respiratorne infekcije. Nakon presađivanja bubrega radi renalne insuficijencije, bolest se može ponovno pojaviti u presatku.

• plazmafereza (izmjena plazme)

• kortikosteroidi i ciklofosfamid

Neposredno preživljenje bolesnika s plućnom hemoragijom i respiratornom insuficijencijom povezano je s kontrolom dišnih putova; endotrahealna intubacija i strojna ventilacija preporučuju se bolesnicima s graničnim vrijednostima plinova u arterijskoj krvi (ABS) i prijetećom respiratornom insuficijencijom. Pacijentima sa značajnim oštećenjem bubrega može biti potrebna dijaliza ili transplantacija bubrega.

Svakodnevno ili svaki drugi dan vrši se izmjena plazme (plazmafereza) kroz 2 do 3 tjedna tako da se izmjenjuju 4 litre i uklanjaju anti-GBM protutijela, u kombinaciji s kortikosteroidima (obično metilprednizolon 1 g IV kroz 20 minuta jednom dnevno ili svaki drugi dan do 3 doze, a zatim prednizon 1 mg/kg per os jednom dnevno kroz 3 tjedna, potom se doza smanjuje na 20 mg per os jednom dnevno kroz 6 do 12 mjeseci) i ciklofosfamidom (2 mg/kg per os ili IV jednom dnevno kroz 6 do 12 mjeseci) kako bi se spriječilo stvaranje novih protutijela. Doze lijekova treba postupno smanjiti kada se plućna i bubrežna funkcija prestanu poboljšavati.

Rituksimab se može primijeniti u nekih bolesnika koji imaju ozbiljne nuspojave od ciklofosfamida ili odbijaju terapiju ciklofosfamidom, ali to nije ispitano u bolesnika s Goodpastureovim sindromom.

• Bolesnici s Goodpastureovim sindromom mogu imati i pulmonalnu hemoragiju i glomerulonefritis, ili samo jedno od navedenoga.

• Plućni nalazi mogu biti blagi ili nespecifični.

• Testirajte serum na protutijela protiv bazalne membrane glomerula (anti-GBM).

• Izvršite biopsiju bubrega ako bolesnik ima glomerulonefritis.

• Dijagnosticirajte i liječite Goodpastureov sindrom prije nego što se razvije zatajenje organa kad god je to moguće.

• Liječite plazmaferezom, kortikosteroidima i ciklofosfamidom.