Hiperventilacijski sindrom označava psihičku napetost (tjeskobu) koja je povezana s dispnejom i tahipnejom, a često dovodi do sistemskih simptoma.
Hiperventilacijski sindrom najčešće se javlja kod mladih žena, ali može se pojaviti kod oba spola u bilo kojoj životnoj dobi. Ponekad je posljedica emocionalnog stresa. Hiperventilacijski sindrom je zasebno stanje, različito od paničnog poremećaja, premda se ta dva stanja preklapaju; oko polovice bolesnika s paničnim poremećajem ima hiperventilacijski sindrom, a jedna četvrtina pacijenata s hiperventilacijskim sindromom ima panični poremećaj.
Hiperventilacijski sindrom pojavljuje se u 2 oblika:
Simptomi i znakovi
Sindrom akutne hiperventilacije
Pacijenti sa sindromom akutne hiperventilacije ponekad imaju toliko tešku dispneju da je uspoređuju s gušenjem. Zaduhu prati uznemirenost i osjećaj straha ili se javljaju tjelesni simptomi: bol u prsištu, parestezije (periferno i oko usana), periferni tetanički grčevi (npr. ukočenost prstiju ili ruku), te presinkopa ili sinkopa, a katkad i kombinacija svih navedenih simptoma. Tetanija (tetaničko grčenje mišića) je posljedica respiratorne alkaloze koja dovodi do hipofosfatemije i hipokalcijemije. Pri fizikalnom pregledu pacijenti mogu biti anksiozni, tahipnoični ili oboje; fizikalni nalaz na plućima je bez osobitosti.
Sindrom kronične hiperventilacije
Bolesnici sa sindromom kronične hiperventilacije nemaju dramatično izražene simptome pa često promakne otkrivanje dijagnoze; duboko i često uzdišu i obično imaju nespecifične somatske simptome u sklopu poremećaja raspoloženja i tjeskobe i kod emocionalnog stresa.
Dijagnoza
Dijagnoza hiperventilacijskog sindrom postavlja se isključivanjem; izazov je razumno koristiti pretrage i resurse kako bi se razlikovao ovaj sindrom od ozbiljnijih dijagnoza.
Osnovne dijagnostičke pretrage uključuju:
-
pulsnu oksimetriju
-
RTG prsnog koša
-
EKG
Pulsna oksimetrija kod sindroma hiperventilacije pokazuje saturaciju kisikom blizu ili 100%. Rendgenski snimak prsnog koša je normalan. EKG se snima kakao bi se otkrila ishemija srca, mada hiperventilacijski sindrom može izazvati depresiju ST–segmenta, inverziju T–vala i produljenje QT–intervala.
ABS je potreban kada se sumnja na druge uzroke hiperventilacije, kao što je metabolička acidoza.
Ponekad je sindrom akutne hiperventilacije teško razlučiti od akutne plućne embolije pa u tim slučajevima treba uraditi pretrage za plućnu emboliju (npr. d–dimere, ventilacijsko/perfuzijsku scintigrafiju, CT angiografiju).
Liječenje
Liječenje ustvari nanovo potvrđuje dijagnozu. Neki liječnici zastupaju stav da bolesnike treba poučiti o načinu disanja: maksimalno izdisanje i dijafragmalno disanje. Većini bolesnika je potrebno liječenje zbog poremećaja raspoloženja ili tjeskobe; takvo liječenje uključuje kognitivnu terapiju, tehnike za smanjenje stresa, farmakoterapiju (npr. anksiolitike, antidepresive, litij) ili kombinaciju ovih tehnika.