Miješana bolest vezivnog tkiva je rijedak, posebno definiran sindrom karakteriziran kliničkim značajkama SLE, sistemske skleroze i polimiozitisa uz visoke titrove cirkulirajućih antinuklearnih protutijela na ribonukleoproteinski (RNP) antigen. Često je oticanje ruku, Raynaudov fenomen, poliartralgije, upalna miopatija, hipomotilitet jednjaka i intersticijska bolest pluća. Dijagnoza se postavlja na osnovi kombinacije kliničkih znakova, protutijela na ribonukleoprotein te odsutnosti protutijela specifičnih za druge autoimune bolesti. Liječenje ovisi o težini bolesti i zahvaćenosti organa, ali obično uključuje kortikosteroide i dodatne imunosupresive.

Miješana bolest vezivnog tkiva (MCTD) se javlja diljem svijeta, u svih rasa, s vršnom incidencijom u adolescenata i u 20-tim godinama. Oko 80% oboljelih su žene. Uzrok je nepoznat. U mnogih bolesnika dolazi do razvoja klasične sistemske skleroze ili SLE.

Raynaudov sindrom (Raynaudov fenomen) može godinama prethoditi drugim manifestacijama. Prve manifestacije često nalikuju ranom SLE, sistemskoj sklerozi, polimiozitisu ili čak RA. U mnogih se bolesnika u početku čini da imaju nediferenciranu bolest vezivnog tkiva. Manifestacije bolesti mogu progredirati i širiti se, a klinička se slika s vremenom mijenja.

Početno, difuzno oticanje šaka je tipično međutim ne i univerzalno. Kožne promjene uključuju osipe nalik onima u lupusu ili dermatomozitisu. Ponekad se mogu razviti difuzne promjene nalik na sistemsku sklerozu i ishemična nekroza ili ulceracije prstiju.

Skoro svi bolesnici imaju poliartralgije, a 75% i jasni artritis. Artritis većinom ne uzrokuje deformacije, ali se mogu naći erozivne promjene i deformiteti nalik onima u RA (deformitet u obliku rupice za dugme i deformitet u obliku labuđeg vrata). Slabost proksimalnih mišića s ili bez bolnosti je uobičajena, pogotovo među onima koji imaju povišene vrijednosti mišićnih enzima (CK).

Zahvaćenost bubrega (najčešće membranska nefropatija) javlja se u oko 25% pacijenata, a uobičajeno je blaga; teža zahvaćenost, uz pobol i smrtnost nije tipična za MCTD. Pluća su zahvaćena u do 75% bolesnika s MCTD. Intersticijska plućna bolest je najčešća pluća manifestacija; plućna hipertenzija je glavni uzrok smrti. Moguće je zatajivanje srca. Može se razviti Sjogrenov sindrom.

Na MCTD treba posumnjati kad se dodatne preklapajuće značajke nađu u bolesnika za koje se čini da imaju SLE, sistemsku sklerozu, ili polimiozitis.

Prvo se učine testovi na ANA i protutijela na U1 RNP antigen. Gotovo svi bolesnici imaju visoke titrove fluorescentnih, točkastih ANA. Protutijela na U1 RNP su obično nazočna u vrlo visokom titru. Protutijela na ribonukleaza-otpornu Sm komponentu ekstraktibilnog nuklearnog antigena (anti-Sm protutijela) i na dvostruko zavijenu DNA (negativna u MCTD po definiciji) se određuju radi isključivanja drugih bolesti.

Reumatoidni faktor je često prisutan, a titar može biti visok. Često je ubrzana SE.

Plućnu hipertenziju treba otkriti što je ranije moguće uz pomoć testova plućne funkcije i ehokardiografije. Daljnja obrada ovisi o simptomima i znakovima; manifestacije miozitisa, zahvaćenost bubrega, ili plućna zahvaćenost zahtijevaju ciljane testove (CK, MR, elektromiografija, ili biopsija mišića radi dokazivanja miozitisa).

• NSAIR ili antimalarici za blagu bolest

• Kortikosteroidi i ostali imunosupresivi (metotreksat, azatioprin, mikofenolat mofetil) za srednje tešku do tešku bolest

• Blokatori kalcijevih kanala (npr. nifedipin) i inhibitori fosfodiesteraze (npr. tadalafil) za Raynaudov fenomen

Opći pristup i početna terapija određuje se prema specifičnim kliničkim problemima i slični su onima za SLE ili dominantnom kliničkom fenotipu. Većina bolesnika sa srednje teškom ili teškom bolesti ima povoljan odgovor na kortikosteroide, osobito ako se počnu rano liječiti, i ostale imunosupresive (metotreksat, azatioprin, mikofenolat mofetil). Blagi oblik bolesti se nerijetko kontrolira sa NSAIR, antimalaricima, a ponekad i niskim dozama kortikosteroida. Teži oblici s oštećenjem vitalnih organa zahtijevaju više doze steroida (npr. prednizon 1 mg/kg jedanput dnevno) ili dodatne imunosupresive. Ako bolesnik razvije značajke miozitisa ili sistemske skleroze liječi se kao za te bolesti.

Bolesnike s Raynaudovim sindromom treba liječiti na temelju njihovih simptoma i ovisno o vrijednostima krvnog tlaka blokatorima kalcijevih kanala (npr. nifedipin) i inhibitorima fosfodiesteraze (npr. tadalafil).

Sve bolesnike treba pažljivo nadzirati po pitanju razvoja ateroskleroze. Bolesnici na dugoročnoj terapiji kortikosteroidima trebaju primiti profilaksu za prevenciju osteoporoze. Profilaksu oportunističkih infekcija, kao što je Pneumocystis jirovecii (vidi prevenciju pneumonije uzrokovane Pneumocystis jirovecii), treba dodati ako se koristi kombinacija imunosupresivne terapije.

Neki stručnjaci potiču periodički probir na plućnu hipertenziju uz ispitivanje plućne funkcije i/ili ehokardiografiju svake 1 do 2 godine, ovisno o simptomima.