Poremećaji brahijalnog ili lumbosakralnog pleksusa izazivaju bolne senzomotorne poremećaje pripadajućeg ekstremiteta.
S obzirom da se brojni živčani korijeni isprepleću sa pleksusom (vidi sliku Pleksusi), karakter simpotma ne odgovara distribuciji jednog korijena ili živca. Koji dijelovi tijela su pogođeni ovisi o tome koji je pleksus oštećen:
-
Rostralni brahijalni pleksus: ramena
-
Kaudalni brahijalni pleksus: Ruke
-
Lumbosakralni pleksus: Noge
Poremećaji pleksusa (pleksopatije) nastaju obično zbog kompresije ili ozljede.
-
Kod dojenčadi zbog trakcije prilikom poroda
-
U odraslih, uzrok je obično trauma (tipično, za brahijalni pleksus, pad kojim je glava prisilno zabačena od ramena) ili prodor metastatskog tumora (uglavnom, karcinom dojke ili pluća u brahijalni pleksus, a intestinalni ili GI tumori u lumbosakralni pleksus).
Kod pacijenata na antikoagulantnoj terapiji hematom može vršiti pritisak na lumbosakralni pleksus. Neurofibromatoza povremeno zahvaća pleksus. Ostali uzroci uključuju postiradijacijsku fibrozu (npr. nakon zračenja karcinoma dojke) u šećernu bolest.
Akutni brahijalni neuritis (neuralgična amiotrofija, Parsonage-Turnerov sindrom) javlja se primarno kod muškaraca i mlađih odraslih, iako se može javiti u bilo kojoj dobi. Uzrok je nepoznat, ali virusni ili imunološki upalni procesi dolaze u obzir.
Simptomi i znakovi
Manifestacije poremećaja pleksusa uključuju bol u ekstremitetima te motoričke ili osjetne ispade koji ne odgovaraju izoliranom korijenu živca.
Za akutni brahijalni neuritis, simptomi uključuju izrazitu supraklavikularnu bol, slabost, oslabljene reflekse, sa blažim osjetnim ispadima u distribuciji brahijalnog pleksusa. Obično se slabost razvija i refleksi slabe sa povlačenjem boli. Izrazita slabost se razvija kroz 3 do 10 dana, a onda se u pravilu povlači kroz sljedećih nekoliko mjeseci. Najzahvaćeniji mišići su m. serratus anterior (izazivajući krilatu lopaticu), ostali mišići inervirani gornjim trunkusom i mišići inervirani prednjim interosealnim živcem (u podlaktici—pacijenti teško naprave slovo ο sa palcem i kažiprstom).
Dijagnoza
Dijagnoza poremećaja pleksusa je uglavnom klinička.
Da bi se razjasnila anatomska distribucija (uključujući moguću zahvaćenosti korijena živaca), potrebno je učiniti elektromiografiju i ispitivanje provodljivosti živaca.
MRI ili CT odgovarajućeg pleksua i pripadajuće kralježnice je potrebno učiniti da bi se otkrile abnormalnosti poput tumora i hematoma. MR ili CT je indiciran za sve netraumatske pleksopatije, osim tipičnih slučajeva brahijalnog neuritisa.
Liječenje
Kortikosteroidi, iako se često propisuju, nemaju dokazani učinak kod poremećaja pleksusa.
Kirurško liječenje može biti indicirano kod ozljeda, hematoma i benignih metastatskih tumora. Metastaze također treba liječiti zračenjem, kemoterapijom ili na oba načina.
Dijabetička pleksopatija zahtijeva dobru kontrolu glikemije.
Ključne točke
-
Pleksopatije obično nastaju uslijed kompresije ili ozljede.
-
Potrebno je posumnjati na pleksopatiju ako bol ili periferni neurološki ispadi ne odgovaraju korijenu živca ili distribuciji perifernog živca.
-
Posumnjati na akutni brahijalni neuritis ako pacijenti imaju jaku supraklavikularnu bol, koju prati slabost i hiporefleksija koja se razvija kroz nekoliko dana, a povlači kroz nekoliko mjeseci.
-
U većini slučajeva, potrebno je učiniti elektromiografiju i MRI ili CT.
-
Liječiti uzrok