Konvencionalna radiografija podrazumijeva korištenje x-zraka; termin "obične x-zrake" se ponekad koristi kako bi se iste razlikovale od x-zraka koje se koriste u kombinaciji s drugim tehnikama (npr. CT).
U klasičnoj radiografiji slika nastaje kad generirani snop rendgenskih zraka prolazi kroz pacijenta i pada na film ili detektor koji registrira količinu primljenog zračenja. Različita meka tkiva različito atenuiraju fotone x-zraka, ovisno o gustoći tkiva; što je tkivo gušće, rendgenski je vidljivije (bjelje) na slici. Različitim denzitetom prikazuju se, redom od najgušćeg do najrjeđeg: metal (intenzivno bijelo, radiodenzno), kortikalna kost (manje bijelo), mišić i tekućina (sivo), mast (tamno sivo) i zrak ili plin (crno, radiolucentno).
Upotreba konvencionalne radiografije
Radiografija je najdostupnija slikovna metoda. Obično je to prva indicirana slikovna metoda za analizu ekstremiteta i toraksa, a ponekad i kralježnice i abdomena. Ove regije sadrže važne strukture s gustoćama koje se razlikuju od onih u okolnim tkivima. Naprimjer, radiografija je metoda prvog izbora za otkrivanje sljedećeg:
-
Prijeloma: "Bijela" kost je dobro vidljiva jer je okružena "sivim" mekim tkivima.
-
Upale pluća: Upalni eksudat koji ispunjava alveole je dobro vidljiv jer je u kontrastu s okolnim radiolucentnim zračnim prostorima.
-
Ileusa: Dilatirane, meteoristične crijevne vijuge dobro se vide usred okolnih mekih tkiva.
Vrste konvencionalne radiografije
Kontrastne pretrage
Kad je gustoća susjednih tkiva slična, radioopacificirajuće kontrastno sredstvo ( vidi: Rendgenska kontrastna sredstva i reakcije na kontrast) se često primjenjuje kako bi se određena struktura ili tkivo razlikovali od okoline. Strukture koje obično zahtijevaju kontrastno sredstvo su krvne žile (za angiografiju) i lumen gastrointenstinalnog, bilijarnog i genitourinarnog trakta. Zrak se može koristiti za distenziju donjeg probavnog trakta koji se tako bolje vizualizira.
Konvencionalne kontrastne pretrage su uglavnom zamijenjene ostalim slikovnim metodama (npr. CT, MR), jer njihove tomografske slike pružaju bolju anatomsku lokalizaciju abnormalnosti. Pretrage jednjaka, želuca i gornjeg probavnog trakta s barijevim kontrastnim sredstvom su u velikoj mjeri zamijenjene endoskopskim pretragama.
Fluoroskopija
Kontinuirani snop rendgenskih zraka koristi se za nastanak pokretnih slika struktura ili objekata u realnom vremenu. Fluoroskopija se najčešće koristi
-
S kontrastnim sredstvima (npr. kod akta gutanja ili koronarografije)
-
Tijekom medicinskih postupaka za vođenje postavljanja elektroda, katetera ili igala (npr. kod elektrofiziološkog testiranja ili perkutanih koronarnih intervencija)
Fluoroskopija se također može koristiti u stvarnom vremenu za analizu pokreta ošita te kostiju i zglobova (npr. za procjenu stabilnosti koštano-mišićnih ozljeda).
Nedostaci konvencionalne radiografije
Dijagnostička točnost je ograničena u mnogim situacijama. Ostale slikovne pretrage mogu imati prednost detaljnijeg prikaza, sigurnije su i brže.
Kontrastna sredstva poput barija i gastrografina, ako se koriste, imaju nedostatke (), a IV kontrastna sredstva imaju rizike ( vidi: Rendgenska kontrastna sredstva i reakcije na kontrast).
Fluoroskopija može imati visoke doze zračenja ( vidi: Rizici zračenja u medicini).