Erozivni gastritis je erozija želučane sluznice uzrokovana oštećenjem sluznične obrane. Najčešće je akutna, a manifestira se krvarenjem, ali može biti i subakutna i kronična, s neznatnim simptomima ili bez njih. Dijagnoza se postavlja endoskopski. Liječi se potpornim mjerama uz uklanjanje provocirajućeg čimbenika. Nekim bolesnicima u JIL-u pomaže profilaksa sa supresorima lučenja kiseline (npr. ovisnim o umjetnoj ventilaciji, bolesnicima s traumom glave, opekotinama i politraumom).
(Vidi također Lučenje kiseline i Gastritis.)
Najčešći uzroci erozivnog gastritisa su:
Rijeđi uzroci su:
Endoskopski se površinske erozije vide kao točkasta oštećenja sluznice. Mogu se pojaviti već 12 sati nakon inicijalnog inzulta. Duboke erozije, ulceracije ili čak perforacije mogu nastati u teškim ili neliječenim slučajevima. Lezije se najčešće nalaze u korpusu, ali može biti zahvaćen i antrum.
Akutni stresni gastritis je oblik erozivnog gastritisa koji se javlja u 5% teških bolesnika. Incidencija akutnog stresnog gastritisa raste što je vrijeme provedeno u jedinici intenzivne skrbi duže i što je bolesnik duže vremena na enteralnoj prehrani. U patogenezi akutnog stresnog gastritisa vjerojatno je hipoperfuzija želučane sluznice s posljedičnim slabljenjem obrambenih mehanizama sluznice. Kod ozljeda glave ili opeklina i lučenje kiseline može biti pojačano.
Simptomi i znakovi
Bolesnici s blagim erozivnim gastritisom su uglavnom asimptomatski, premda se neki žale na dispepsiju, mučninu ili povraćanje. Prvi jasan znak može biti krv u nazogastričnom aspiratu, obično unutar 2 do 5 dana od glavnog početnog stresa. Krvarenje je uglavnom blago do umjereno, mada može biti i masivno ako je prisutna duboka ulceracija, posebno u akutnom stres ulkusu.
Dijagnoza
Akutni i kronični erozivni gastritis se dijagnosticiraju endoskopski.
Liječenje
Kod teških gastritisa krvarenje se liječi intravenskim davanjem tekućine i ukoliko je potrebno, transfuzijama. Treba pokušati endoskopsku hemostazu, s kirurškom intervencijom (totalna gastrektomija) kao odstupnicom. Malo je vjerojatno da će angiografija zaustaviti krvarenje zbog mnogih kolateralnih krvnih žila koje opskrbljuju želudac. Treba započeti s lijekovima za supresiju kiseline ukoliko ih bolesnik već ne prima.
Za blagi gastritis je najčešće dovoljno ukloniti iritirajući agens i uzimati lijekove za redukciju lučenja kiseline (vidi vidi: Farmakoterapija želučane kiselosti).
Prevencija
Profilaksa lijekovima koji suprimiraju lučenje želučane kiseline može smanjiti učestalost akutnog stresnog gastritisa. Ipak, najviše koristi visokorizičnim bolesnicima u JIL-u (teške opekline, traume CNS-a, koagulopatije, sepsa, šok, politrauma, strojna ventilacija > 48 sati, zatajenje jetre ili bubrega, višeorganska disfunkcija i peptički vrijed ili gastrointestinalno krvarenje u anamnezi).
Standardno se u jedinicama intenzivnog liječenja rizičnim bolesnicima daju H2-blokatori intravenski, inhibitori protonske pumpe ili antacidi per os kako bi se intragastrični pH povisio na > 4,0. Ponavljano mjerenje pH i titriranje terapije nije potrebno. Rana enteralna prehrana također smanjuje pojavnost krvarenja.
Supresija lučenja kiseline ne preporučuje se bolesnicima koji povremeno uzimaju NSAR ukoliko ranije nisu imali vrijed.