Slikovne pretrage uključuju primjenu x-zraka, MR, nuklearnu scintigrafiju i ultrazvuk.
Ne postoji nijedna apsolutna kontraindikacija za neinvazivne radiološke pretrage osim za MR. Postojanje metalnih predmeta u oku ili mozgu pacijenta isključuje MR.
Ugrađeni stalni srčani elektrostimulator ili unutarnji kardioverter-defibrilator predstavlja relativnu kontraindikaciju. Osim toga, gadolinij, kada se koristi kao kontrastno sredstvo za MR, povećava rizik od nefrogene sistemske fibroze u kroničnih bubrežnih bolesnika u stadiju 4 ili 5.
Rendgenske tehnike
Rendgenske tehnike koje se koriste za prikazivanje prsnog koša uključuju obične rendgenske zrake, fluoroskopiju, CT visoke rezolucije i spiralni CT, te CT angiografiju.
Rendgenski snimak prsnog koša
Obični rendgenski snimci prsnog koša i fluoroskopija koriste se za dobivanje slika pluća i okolnih struktura.
Jednostavni rendgenski snimci prsnog koša daju slike struktura u i oko prsnog koša i najkorisnije su za otkrivanje abnormalnosti srca, plućnog parenhima, pleure, stijenke prsnog koša, dijafragme, medijastinuma i hilusa. RTG snimke su obično prva pretraga za pregled pluća.
Standardni RTG pluća se snima postavljanjem pacijenta leđima okrenutim rendgenskoj cijevi, a prsima oslonjenim na ploču aparata (posteroanteriorni položaj) kako bi se smanjila divergencija snopa zraka koja može prividno uvećati srčanu sjenu, te se pacijent snima i sa strane (profilni snimak). Lordotične ili kose projekcije služe za procjenu plućnih promjena ili razjašnjenje patoloških promjena nastalih zbog superpozicije s okolnim strukturama, iako CT toraksa daje više podataka i u mnogo čemu zamjenjuje ove projekcije. Snimci u ležećem položaju na boku služe za diferenciranje slobodne od začahurene pleuralne tekućine, ali opet CT daje više podataka. Snimci na kraju ekspirija koriste za otkrivanje malih pneumotoraksa.
Probirne snimke pluća često se rade, iako nikada nisu indicirane, izuzev u asimptomatskih pacijenata s pozitivnim tuberkulinskim testom kada jedan PA snimak pluća (bez profilnog) može otkriti TBC pluća. Snimke (obično posteroanteriorne) urađene prijenosnim rendgenskim aparatom su gotovo uvijek tehnički suboptimalne kvalitete pa ih treba koristiti samo kada je bolesnik u tako teškom stanju da se ne može transportirati do radiološkog odjela.
Fluoroskopija prsnog koša uz pomoć kontinuiranog snopa rendgenskih zraka prikazuje pokrete intratorakalnih organa i struktura. Korisna je i za otkrivanje unilateralne paralize dijafragme. Pri izvođenju testa šmrkanja kada bolesnik forsirano diše kroz nos (ili šmrče), paralizirana hemidijafragma se kreće kranijalno (paradoksalno) dok se suprotna hemidijafragma kreće kaudalno.
Kompjutorizirana tomografija
CT prikazuje intratorakalne strukture i patološke promjene jasnije nego radiogram prsnog koša. Konvencionalni (planarni) CT toraksa daje višestruke slike poprečnog presjeka kroz prsni koš debljine 10 mm . Njegova glavna prednost je široka dostupnost. Nedostaci su artefakti koji nastaju zbog gibanja prsnog koša i mogućnost neotkrivanja promjena u plućima manjeg volumena od debljine 10-mm slojeva (promjena locirana između tomograma).
CT prsnog koša obično se vrši za vrijeme punog inspirija. Prozračivanje (aeracija) pluća za vrijeme snimanja daje najbolji prikaz plućnog parenhima, dišnih putova i krvnih žila te abnormalnih (patoloških) nalaza kao što su mase (tvorbe), infiltrati ili fibroza.
CT visoke rezolucije (HRCT) daje slike presjeka tijela (slojeve tkiva) debljine 1 mm. HRCT je osobito korisna pretraga za evaluaciju
Slike dobivene HRCT-om za vrijeme punog ekspirija kao i za vrijeme punog inspirija mogu biti od pomoći. Snimanje u ekspiriju može otkriti zarobljeni zrak, što je tipično za obliterativni bronhiolitis i druge bolesti dišnih putova. Slike dobivene dok bolesnik leži potrbuške mogu pomoći u otkrivanju gravitacijske atelektaze (koja se mijenja s promjenom položaja tijela) zbog plućnih promjena koje uzrokuju zasjenjenja poput "mliječnog stakla" u donjim stražnjim dijelovima pluća, koja perzistiraju unatoč promjeni položaja pacijenta (npr. fibroza zbog idiopatske plućne fibroze, azbestoze ili sistemske skleroze).
Spiralni CT daje slike čitavog prsnog koša u više ravnina pošto pacijent zadrži dah 8 do 10 sekundi dok se jednolikom brzinom stalno pomiče kroz mrežu skenera CT aparata. Smatra se da je spiralni CT barem ekvivalentan konvencionalnom CT-u za većinu indikacija. Njegove glavne prednosti su brzina snimanja, manja izloženost zračenju i sposobnost rekonstruiranja trodimenzionalnih slika. Softver također može generirati slike bronhalne sluznice (virtualna bronhoskopija). Glavni nedostaci ove tehnike su manja dostupnost i potreba za zadržavanjem daha (prestanak disanja), što može biti teško za plućne bolesnike s izraženom simptomatologijom. Novija tehnologija, odnosno CT skener s više nizova detektora, omogućuje brže skeniranje cijelog prsnog koša s prikazom tankih rezova (slojeva) visoke rezolucije.
CT angiografija koristi IV radiokontrast koji se daje odjednom, a služi za prikaz plućnih arterija radi dijagnosticiranja plućne embolije. Kontrastno sredstvo se ponaša kao i kod klasične angiografije, ali je pregled brži i manje invazivan. Nekoliko je studija potvrdilo da je CT angiografija dovoljno precizna za otkrivanje plućne embolije, tako da je u velikoj mjeri zamijenila konvencionalnu plućnu angiografiju i ventilacijsko/perfuzijsku (V/Q) scintigrafiju, osim u bolesnika koji ne podnose kontrastna sredstva.
Magnetska rezonancija
MR ima relativno ograničenu ulogu u plućnoj dijagnostici, ali ima prednost nad CT-om u specifičnim okolnostima, kao što su evaluacija tumora gornjeg sulkusa, mogućih cista i drugih lezija koje dodiruju zid prsnog koša.
U slučajevima kada se sumnja na plućnu emboliju a kontrastno sredstvo se ne može dati, MR može ponekad otkriti velike proksimalne emboluse, ali je obično ograničena na takvu bolest.
Prednosti su: nema zračenja, besprijekorna vizualizacija vaskularnih struktura, nema artefakta od kostiju, te odličan mekotkivni kontrast.
Nedostaci MR-a su: artefakti nastali zbog pokreta prsnog koša pri disanju, kontrakcije srca, vrijeme potrebno za postupak, cijena MR-a i povremeno kontraindikacije, u koje spadaju implantirani uređaji, određena metalna strana tijela i trudnoća.
Ultrazvučni pregled
Ultrazvuk se često koristi za lakše obavljanje postupaka kao što su torakocenteza i postavljanje centralnog venskog katetera.
Ultrazvuk je također vrlo korisno za procjenu prisutnost i veličinu pleuralnog izljeva a sada se najčešće koristi u krevet voditi thoracentesis. Prijenosni ultrazvuk (pregled na bolesničkom krevetu) također postaje popularan za dijagnosticiranje pneumotoraksa.
Endobronhalni ultrazvuk (EBUS) sve se češće koristi zajedno s fiberbronhoskopijom kako bi se lakše lokalizirale mase i povećani limfni čvorovi. Dijagnostički uspjeh transbronhalne aspiracije limfnih čvorova veći je zahvaljujući EBUS-u nego kada se koriste konvencionalne tehnike bez navođenja.
Nuklearna scintigrafija
Tehnike nuklearne scintigrafije koje se koriste za prikaz prsnog koša su:
V/Q scintigrafija
V/Q scintigrafija koristi inhalacijske radionuklide za detekciju ventilacije i IV radionuklide za detekciju perfuzije. Ventilirana područja bez perfuzije ili područja s perfuzijom a bez ventilacije, odnosno sa neusklađenim povećanjem ili smanjenjem oboje, može se otkriti sa 6 do 8 snimaka pluća.
V/Q scintigrafija se najčešće koristi za dijagnosticiranje plućne embolije, ali je uglavnom zamjenjuje CT angiografija. Međutim, V/Q scintigrafija je još uvijek indicirana za dijagnostičku obradu kronične tromboemboličke plućne hipertenzije.
Funkcionalno razdvojena ventilacijska scintigrafija, koja određuje stupanj ventilacije za svaki plućni režanj, služi za predviđanje učinka lobektomije ili pulmektomije na plućnu funkciju; postoperativni forsirani ekspiratorni volumen u 1. sekundi (FEV1) je postotak akumulacije ventilacijskog radioaktivnog izotopa u zdravom dijelu pluća pomnožen sa preoperativnim FEV1 (u litrama). Vrijednost od < 0,8 L (ili < 40% od predviđene) ukazuje na ograničenu plućnu rezervu i vjerojatno neprihvatljivo visoki perioperativni morbiditet i mortalitet.
PET
PET koristi radioaktivno obilježenu glukozu (fluorodeoksiglukozu) za određivanje metaboličke aktivnosti tkiva. PET u pulmologiji služi da bi se utvrdilo
U odnosu na CT, PET je superiorniji za evaluaciju medijastinuma i stupnjevanje bolesti jer PET može otkriti maligni tumor u naizgled normalnim limfnim čvorovima i na mjestima izvan toraksa, pa se tako izbjegavaju invazivni postupci, npr. medijastinoskopija i iglena biopsija.
Prostorna rezolucija PET slike je 7 do 8 mm tako da ova metoda ne može otkriti lezije < 1 cm. PET otkriva metastatsku bolest u oko 14% bolesnika u kojih se inače ne bi ni posumnjalo na metastaze. Senzitivnost PET-a (80 do 95%) je usporediva s histološkim pregledom tkiva. Lažno pozitivni rezultati mogu se dobiti kod upalnih lezija, kao što su granulomi. Spororastući tumori (npr. bronhoalveolarni karcinom, karcinoid, neke metastaze) mogu dati lažno negativan nalaz.
Nova generacija uređaja koja ujedinjuje CT i PET može postati najisplativija tehnologija za dijagnostiku i određivanje proširenosti raka pluća.