Cink (Zn) se nalazi uglavnom u kostima, zubima, kosi, koži, jetri, mišićima, leukocitima i testisima. Cink je sastavni dio nekoliko stotina enzima, uključujući nikotinamid adenin dinukleotid (NADH) dehidrogenazu, RNK i DNK polimerazu i DNK transkripcijske faktore kao i alkalnu fosfatazu, superoksid dismutazu i karboanhidrazu.

Prehrana bogata vlaknima i fitatima (npr. ona koja sadrži kruh od cjelovitog brašna) smanjuje apsorpciju cinka.

(Vidi također: Pregled nedostatka minerala i toksičnosti)

Nedostatak cinka

Nedostatak cinka je malo vjerojatan u zdravih osoba. Sekundarni nedostatak cinka može se razviti u sljedećih bolesnika:

• na diuretskoj terapiji

• sa šećernom bolešću, bolesti srpastih stanica, kroničnom bolesti bubrega, bolesti jetre, kronični alkoholizam ili sindrom malapsorpcije

• u stresnim stanjima (npr. sepsa, opekline, ozljede glave)

• Starijim, institucionaliziranim bolesnicima

Manjak cinka u trudnica može izazvati malformacije fetusa i nisku porođajnu težinu.

Manjak cinka u djece uzrokuje poremećaj rasta i poremećaj osjeta okusa (hipogeuzija), zakašnjelo spolno sazrijevanje i hipogonadizam. U djece i odraslih simptomi uključuju hipospermiju, alopeciju, poremećaje imuniteta, anoreksiju, dermatitis, noćnu sljepoću, anemiju, letargiju i poremećeno cijeljenje rana.

Na manjak cinka treba posumnjati u pothranjenih bolesnika s tipičnim simptomima ili znakovima. Budući da su mnogi simptomi i znakovi nespecifični, klinička dijagnoza blagog manjka cinka je vrlo teška. Laboratorijska dijagnoza je također teška. Niska razina albumina, uobičajena je u nedostatku cinka, dok je razinu serumskog cinka teško interpretirati; dijagnoza obično zahtijeva kombinaciju niske razine cinka u serumu i povećano izlučivanje cinka urinom. Ako su dostupne, pretrage izotopima mogu točnije odrediti količinu cinka.

Liječenje nedostatka cinka sastoji od nadoknade elementarnog cinka 15-120 mg po jednom na dan do razješenja simptoma i znakova bolesti.

Acrodermatitis enteropathica (rijetka, nekoć smrtonosna autosomno recesivna bolest) uzrokuje malapsorpciju cinka. Dermatitis nalik na psorijazu razvija se oko očiju, nosa i usta; na stražnjici i području perineuma; uz akralnu distribuciju. Poremećaj također uzrokuje gubitak kose, paronihiju, poremećaj imuniteta, ponavljajuće infekcije, poremećaj rasta i proljev. Simptomi i znakovi se obično razvijaju nakon što se dijete odvikne od dojenja. Primjena cinkova sulfata u dozi od 30 do 150 mg dnevno per os dovodi do potpunog povlačenja tegoba.

Toksičnost cinka

Preporučena gornja granica kod odraslih za unos cinka je 40 mg/dan, dok je gornja granica niža za mlađe osobe. Toksičnost cinka je rijetkost.

Unos elementarnog cinka u dozama od 100 do 150 mg/dan kroz dulji period ometa metabolizam bakra i uzrokuje niske razine bakra u krvi, mikrocitozu, neutropeniju i poremećaj imuniteta. Visoke doze cinka trebale bi se davati samo kroz kratki period, te se preporučena redovito kontroliranje bolesnika.

Unos velikih količina cinka (200 do 800 mg/dan), obično putem kisele hrane ili pića iz galvaniziranih (pocinčanih) posuda može uzrokovati anoreksiju, povraćanje i proljev. Kronična toksičnost cinka može rezultirati nedostatkom bakra i može uzrokovati oštećenje neurona.

Vrućica metalnih para, također zvana groznicom topljenja bronce ili cinkovom tresavicom, je uzrokovana udisanjem para cinkovog oksida u industriji što dovodi do vrućice, dispneje, mučnine, umora i mijalgija. Simptomi se pojavljuju obično 4 do 12 sati nakon izlaganja parama. Simptomi se obično povlače nakon 12 do 24 sata ukoliko je izloženost cinku prestala.

Dijagnoza toksičnosti cinka obično se temelji na vremenu i povijesti izlaganja cinku.

[Liječenje toksičnosti cinka sastoji se od eliminiranja izloženosti cinku; antidot nije dostupan.