Riječ je o taloženju kristala kalcijeva pirofosfat dihidrata (CPPD) u i oko zglobova. Simptomi su različiti, mogu biti neznatni ili teški, s povremenim napadima akutnog artritisa, zvanog pseudogiht ili akutnom bolešću odlaganja kristala kalcij pirofosfata, i degenerativnom artropatijom koja je često teška. Dijagnoza traži dokaz CPPD kristala u sinovijskoj tekućini. Liječi se intraartikularnim kortikosteroidima ili peroralnim NSAR ili kolhicinom.

Pogledaj pregled Artritisa izazvanim odlaganjem kristala

Depoziti CPPD kristala (hondrokalcinoze, pirofosfatne artropatije), bilo simptomatski i asimptomatski, s godinama postaju sve učestaliji.

Asimptomatska hondrokalcinoza se obično nalazi u koljenu, metakarpofalangealnih zglobovima, kukovima, zapešću, intervertebralnim fibroznim prstenovima diska te simfizi zdjelice. Podjednaka je pojavnost s obzirom na spol.

Uzrok kalcij pirofosfatnog artritisa nije poznat. Česta je povezan s drugim stanjima, kao što su trauma (uključujući kirurški zahvat), hipomagnezemija, hiperparatireoza, giht, hemokromatoza i starost, što upućuju na to da je odlaganje kristala u sklopu CPPD-a posljedica degenerativnih ili metaboličkih promjena u zahvaćenim tkivima.

Neki su oblici nasljedni, obično autosomno dominantni s potpunom penetracijom u dobi oko 40 god.

Nedavne studije pokazuju da je ANK protein središnji čimbenik u proizvodnji viška izvanstaničnog pirofosfata, koja potičnje formiranje kristala CPPD. Pretpostavlja se da je ANK protein unutarstanični prijenosnik pirofosfata u vanstanični prostor gdje se stvaraju kristali CPPD.

Može doći do akutnog, subakutnog ili kroničnog artritisa, obično u koljenima ili drugim velikim perifernim zglobovima; stoga, bolest odlaganja kristala kalcij pirofosfata može oponašati mnoge druge oblike artritisa. Napadaji ponekad izgledaju kao akutni giht, no obično su blaži. Između napadaja nema simptoma ili postoje blage tegobe u više zglobova, slične osteoartritis ili reumatoidnom artritisu, koje traju doživotno.

Dijagnoza CPPD artritisa potvrđuje se pronalaskom romboidnih ili štapičastih kristala u sinovijalnoj tekućini koji nisu dvolomni ili su slabo pozitivni na polariziranom svjetlosnom mikroskopu. Sinovijalna tekućina u akutnim napadima ima karakteristike upale, što ne isključuje postojanje istovremene infekcije zgloba ili gihta (ili ostalih uzroka upalnih artritisa) te isti moraju biti isključeni. Kulturom i bojanjem po Gramu se isključujemo infektivni artritis. Giht se isključuje nepostojanjem kristala urata u sinovijalnoj tekućini. Kada se sinovijalna tekućina ne može analizirati ili se nađu multiple linearne ili točkaste kalcifikate u zglobnoj hrskavici,posebno u fibrokartilaginoznom dijelu, RTG i ultrazvuk nam poslužuju pri postavljanju dijagnoze, ali time se ne isključuje giht ili infekcija. Tipični ultrazvučni znak gihta (dvostruka kontura znak) može simulirati nalaze kod depozita kristala kalcij pirofosfata.

Prognoza pojedinih napadaja pseudogihta je mahom izvrsna. Ipak, javlja se kronični artritis, a ponekad se vide i teške destruktivne artropatije slične neuropatskim (Charcotovim) zglobovima.

Indometacin, naproksen i drugi NSAR u protuupalnim dozama obično brzo prekidaju akutni napadaj. Efekt liječenja kolhicinom u akutnom napadu je identičan onom kod gihta. Kolhicin u dozi od 0.6 mg per os jednom ili dvaput dnevno može smanjiti učestalost ponovnih akutnih napada.