Autoimuni metaplastični atrofični gastritis je nasljedna autoimuna bolest koja zahvaća parijetalne stanice i dovodi do hipoklorhidrije i smanjenog stvaranja intrinzičnog čimbenika. Posljedice su atrofični gastritis, malapsorpcija vitamina B12 i često perniciozna anemija. Rizik od adenokarcinoma želuca povećava se tri puta. Dijagnoza se postavlja endoskopski. Liječi se davanjem vitamina B12 parenteralno.
(Vidi također Lučenje kiseline i Gastritis.)
Bolesnici s autoimunim metaplastičnim atrofičkim gastritisom (AMAG) imaju antitijela na parijetalne stanice i njihove komponente (koje uključuju intrinzični faktor i H+, K+-ATPazu protonske pumpe). AMAG se nasljeđuje autosomno dominantno. U nekih se bolesnika razvije i Hashimotov tireoiditis, a 50% ih ima tireoidna antitijela. S druge strane, antitijela na parijetalne stanice se nađu u 30% bolesnika s tireoiditisom.
Manjak intrinzičnog faktora dovodi do manjka vitamina B12 koji može dovesti do megaloblastične anemije (perniciozna anemija) ili neuroloških simptoma (subakutna kombinirana degeneracija).
Hipoklorhidrija uzrokuje hiperplaziju G stanica i povišenu razinu serumskog gastrina (često > 1000 pg/ml). Povišena razina gastrina dovodi do hiperplazije enterokromafinih stanica, koje ponekad prođu transformaciju u karcinoidni tumor.
U nekih bolesnika, AMAG može biti povezan s kroničnom Helicobacter pylori infekcijom, premda je međusobni odnos nejasan. Gastrektomija i kronična supresija kiseline s inhibitorima protonske pumpe uzrokuje slično smanjenje lučenja intrinzičnog čimbenika.
Područja atrofičnog gastritisa u fundusu i korpusu želuca mogu pokazivati metaplaziju. Bolesnici s AMAG imaju trostruko povećan relativni rizik razvoja adenokarcinoma.
Dijagnoza autoimunog metaplastičnog atrofičnog gastritisa se postavlja endoskopskom biopsijom. Potrebno je odrediti serumsku razinu B12. Antitijela na parijetalne stanice se mogu otkriti, ali se to ne radi rutinski. Nije raščišćeno pitanje kontrolnih endoskopija radi probira karcinoma: smatra se da nisu potrebne osim kad su kod inicijalne biopsije nađene histološke abnormalnosti poput displazije ili kod pogoršanja simptoma.
Nije potrebno dodatno liječenje osim parenteralne nadoknade vitamina B12.