Akutna intersticijska pneumonija (AIP) je idiopatska inačica sindroma akutnog respiratornog distresa (ARDS).

Akutna intersticijska pneumonija, oblik idiopatske intersticijske pneumonije, podjednako pogađa naizgled zdrave muškarce i žene, obično one s > 40 godina.

AIP se histološki manifestira difuznom alveolarnom destrukcijom uslijed obliteracije, nespecifičnim promjenama viđenim i kod drugih oštećenja pluća koja nisu povezana s idiopatskom intersticijskom pneumonijom. Glavni znak difuzne obliteracije alveola je izrazit difuzni edem interalveolarnih septa (koje su zapravo “sendvič” od epitelnih stanica: pneumocita tipa I i II) s infiltracijom upalnih stanica, proliferacijom fibroblasta, povremeno stvaranjem hijalinih membrana te zadebljanje stijenki alveola. Interalveolarne pregrade su obložene atipičnim (patološkim), hiperplastičnim pneumocitima tipa II pa terminalne bronhiole i alveole kolabiraju. Upala pogađa i male plućne arterije i vene u kojima se stvaraju trombi, što se ne smatra specifičnim nalazom.

Simptomi akutne intersticijske pneumonije su nagla pojava vrućice, kašalj i otežano disanje (dispneja), što traje 7 do 14 dana, kad se većini bolesnika stanje brzo pogorša i napreduje do respiratorne insuficijencije.

Na dijagnozu akutne intersticijske pneumonije sumnja se kod bolesnika koji imaju simptome, znakove i radiološki verificiran ARDS (npr. bilateralno difuzno zasjenjenje alveola). Akutna egzacerbacija osnovne bolesti pluća (osobito akutno pogoršanje idiopatske plućne fibroze) mora se uzeti u obzir, što može objasniti neke slučajeve koji su prethodno bili shvaćeni kao AIP.

CT visoke razlučivosti (HRCT) podržava dijagnozu AIP-a, ali konačna dijagnoza obično zahtijeva biopsiju. HRCT prikazuje obostrano simetrične mrljaste sjene u područjima s promjenama tipa mliječnog stakla, a ponekad obostrane konsolidacije pretežno subpleuralno. Mogu se vidjeti i blagi oblici “sačastih pluća,” na koja obično otpada < 10% pluća. Rutinske laboratorijske pretrage su nespecifične i uglavnom beskorisne.

Kirurška biopsija pluća koja pokazuje difuzno oštećenje alveola bez poznatih uzroka ARDS-a, a difuzno oštećenje alveola (npr. sepsa, droge, toksini, zračenje, virusna infekcija) potvrđuje dijagnozu AIP-a. Akutna egzacerbacija osnovne bolesti pluća (osobito akutno pogoršanje idiopatske plućne fibroze) mora se uzeti u obzir, što može objasniti neke slučajeve koji su prethodno bili shvaćeni kao AIP. Biopsija je često potrebna kako bi se razlučilo AIP od sindroma difuzne alveolarne hemoragije, akutne eozinofilne pneumonije i kriptogene obliteracijske pneumonije. Potrebno je pažljivo razmotriti rizike i koristi kirurške biopsije pluća.

Liječenje akutne intersticijske pneumonije je potporno i obično zahtijeva strojnu ventilaciju, često koristeći iste metode kao i za ARDS (uključujući ventilaciju s malim dišnim volumenom). Često se daju kortikosteroidi, iako njihova učinkovitost nije dokazana.

Mortalitet je > 60%. Većina bolesnika umire unutar 6 mjeseci od prvog pregleda, najčešće od respiratorne insuficijencije. Plućna funkcija bolesnika koji prežive inicijalnu akutnu epizodu može se oporaviti u potpunosti, premda je moguć recidiv.