Otrovanje ugljikovodicima može nastati unosom (ingestijom) ili udisanjem (inhalacijom). Unos je najčešći među djecom <5 godina a može dovesti do aspiracijskog pneumonitisa. Udisanje je češće u odraslih a može prouzročiti ventrikulsku fibrilaciju, uglavnom bez upozoravajućih simptoma. Pneumonitis se dijagnosticira na osnovu kliničkih kriterija, RTG snimke prsnog koša i oksimetrije. Ispiranje želuca je kontraindicirano zbog opasnosti od aspiracije. Terapija je potporna.
Vidi također Osnovni principi Trovanja
Unos ugljikovodika, poput destilata petroleja (npr. benzin, kerozin, mineralna ulja, ulja za svjetiljke, otapala za boje), rezultira minimalnim sistemskim učincima, ali može izazvati teški aspiracijski pneumonitis. Toksični potencijal uglavnom ovisi o viskoznosti (mjerenom univerzalnim Sayboltovim sekundama—SSU). Tekući ugljikovodici niske viskoznosti (SSU <60), poput benzina i mineralnih ulja, mogu se brzo proširiti preko velikih površina i lakše izazivaju pneumonitis nego ugljikovodici sa SSU >60, koliko ima katran. Ukoliko se u organizam unesu velike količine ugljikovodika, može doći do apsorpcije i sistemskih toksičnih učinaka na CNS i jetru, a tipičnije je za halogene ugljikovodike (npr. ugljikov tetraklorid, trikloretilen).
Među adolescentima je često inhaliranje halogenih ugljikovodika (npr. boje, otapala, sredstva za čišćenje, fluorougljici koji se koriste kao rashladna sredstva ili potiskivači u sprejevima). Može izazvati euforiju, promjene duševnog stanja i senzibilizirati srce na endogene katekolamine, što može dovesti do fatalnih ventrikulskih aritmija bez prethodnih palpitacija ili drugačijih upozorenja, često kad su bolesnici uzbuđeni.
Kronično uzimanje toluena može uzrokovati CNS trovanje, sa periventrikularnim, okcipitalnim i talamičkim oštećenjima.
Simptomi i znakovi
Nakon unosa i vrlo malih količina ugljikovodika bolesnici u početku kašlju, guše se i povraćaju. Mala djeca mogu biti cijanotična, zadržavati dah i neprestano kašljati. Starija djeca i odrasli se tuže na osjećaj pečenja u želucu.
Aspiracijski pneumonitis dovodi do hipoksije i respiratornog zatajenja. Simptomi i znakovi pneumonitisa se mogu razviti nekoliko sati prije nego što infiltrati na plućima postanu vidljivi na RTG snimci. Značajna sistemska apsorpcija, osobito halogeniranih ugljikovodika, može izazvati letargiju, komu i konvulzije. Nefatalni pneumonitis obično se izlječi za oko 1 tjedan; unos mineralnih ili ulja svjetiljke obično prolazi u 5 do 6 tjedana.
Aritmije nastaju uglavnom prije pojave kliničke slike a najčešće se ne javljaju ponovno ukoliko bolesnici nisu u stanju ekstremne agitacije.
Dijagnoza
Ako su bolesnici previše smeteni da bi dali relevantne podatke, na izloženost ugljikovodicima se može posumnjati zbog karakterističnog zadaha ili ambalaže nađene u blizini. Na nedavno udisanje boja ukazuju ostaci boje na rukama ili oko usta.
Dijagnoza aspiracijskog pneumonitisa se osim prema simptomima i znakovima postavlja i pomoću RTG–a pluća i oksimetrije, koje treba napraviti oko 6 sati nakon ingestije ili prije kod najtežih otrovanja. Ako se sumnja na respiratornu insuficijenciju potrebno je napraviti ABS.
Trovanje CNS-a se dijagnosticira neurološkim pregledom i MR-om mozga.
Liječenje
Kontaminiranu odjeću ukloniti, a kožu isprati. Ispiranje želuca je kontraindicirano zbog povećanog rizika od aspiracijskog pneumonitisa. Ne preporučuje se ni aktivni ugljen. Bolesnike koji nemaju simptome aspiracijskog pneumonitisa se nakon 4 do 6 sati može otpustiti. Bolesnici koji imaju kliničku sliku , liječe se simptomatski; antibiotici i kortikosteroidi nisu preporučeni.