Hipertrofična stenoza pilorusa je opstrukcija lumena pilorusa uslijed hipertrofije piloričnog mišića. Dijagnoza se postavlja ultrazvučnom pretragom trbuha. Liječi se kirurški.
Hipertrofična stenoza pilorusa može uzrokovati gotovo potpunu opstrukciju pražnjenja želuca. Javlja se u 2-3 od 1000 dojenčadi i češća je kod muškog spola, s omjerom 5:1, osobito kod prvorođene djece. Najčešće se javlja između 3. i 6. tjedna života, a rijetko nakon 12. tjedana.
Etiologija
Točna etiologija nije sigurna, ali je vjerojatno uključena genska sastavnica jer su braća i sestre i potomci bolesnika u većem riziku, osobito jednojajčani blizanci. Majčino pušenje tijekom trudnoće također povećava rizik. Predloženi mehanizmi uključuju nedostatak neuronalne sintetaze dušikovog oksida, abnormalnu inervaciju mišićnog sloja te hipergastrinemiju. U znatno povećanom riziku su djeca koja su u prvim tjednima života bila na terapiji makrolidnim antibioticima (npr. eritromicinom).
Simptomi i znakovi
Simptomi hipertrofične stenoze pilorusa obično se javljaju između 3. i 6. tjedna života. Ubrzo nakon hranjenja dolazi do povraćanja u mlazu (bez žučnog sadržaja). Sve dok se ne razvije dehidracija, djeca jedu pohlepno i dobrog su općeg stanja, za razliku od onih kod kojih je povraćanje rezultat sistemske bolesti. Ponekad mogu biti vidljivi valovi snažne peristaltike želuca, koje se kreću od lijevog rebrenog luka prema desno i dolje. Ponekad se duboko s desne strane epigastrija može palpirati pilorus u obliku tumora oblika i veličine ploda masline. Progresijom bolesti djeca prestaju napredovati na tjelesnoj masi te se javljaju znakovi dehidracije.
Dijagnoza
Na hipertrofičnu stenozu pilorusa treba posumnjati u sve dojenčadi u prvih nekoliko mjeseci života s eksplozivnim povraćanjem.
Dijagnoza se postavlja ultrazvučnom pretragom trbuha, koja pokazuje zadebljanje pilorusa (tipično na ≥4 mm; normalno <2 mm) te s izduženim piloričkim kanalom (> 16 mm).
Ako dijagnoza ostane nejasna, ultrazvučna se pretraga može serijski ponavljati ili se može učiniti kontrastna pretraga gornjeg dijela probavnog sustava, a koja tipično pokazuje zakašnjelo pražnjenje želuca i “znak vrpce” ili "znak tračnice" na mjestu znakovito suženog, izduljenog piloričkog kanala. U rijetkim slučajevima za potvrdu dijagnoze potrebna je endoskopska pretraga.
Klasični laboratorijski nalaz krvi kod dojenčeta s hipertrofičnom stenozom pilorusa je hipokloremična metabolička alkaloza (kao rezultat gubitka klorovodične kiseline i hipovolemije). Oko 5 do 14% dojenčadi ima žuticu, a oko 5% malrotaciju.
Liječenje
Početno liječenje hipertrofične stenoze pilorusa usmjereno je na nadoknadu tekućine i elektrolita.
Konačno zbrinjavanje provodi se uzdužnom piloromiotomijom, kojom se sluznica ostavlja nedirnutom, a razdvajaju zarezani mišićni slojevi. Dojenče obično drugi dan nakon operativnog zahvata dobro tolerira obroke.
Ključne točke
-
Eksplozivno povraćanje u mlazu javlja se ubrzo nakon hranjenja u dojenčeta < 3 mjeseca, obično između 3. i 6. tjedna života.
-
Dijagnoza se postavlja ultrazvučnom pretragom.
-
Liječenje je kirurška incizija hipertrofičnog piloričnog mišića.