STANDARDNI EKG

Normalno, standardizirani napon je 1,0 mV = 10 mm, a papir se kreće brzinom od 25 mm u sekundi (svaki horizontalni mali kvadratić = 0,04 s).

Frekvencija srca

Udarci/min = 300 podijeljeno brojem velikih kvadrata (svaki zauzima 5 mm) između uzastopnih QRS kompleksa. Kod bržeg srčanog rada 1500 podijelite brojem malih kvadrata (svaki zauzima 1 mm) između svakog QRS-a.

Ritam

Sinusni ritam je prisutan ako se iza svakog P vala nalazi QRS, PR interval ≥0,12 s, svakom QRS prethodi P val, a P val je uspravan u odvodima I, II i III. Aritmije su opisane u Pogl. 122 i 123.

Srednja osovina

Ako je QRS u početku pozitivan u ekstremitetnim odvodima I i II, onda je osovina normalna. Inače, nađi ekstremitetni odvod u kojemu je QRS najviše izoelektričan (R = S). Srednja osovina je okomita (perpendikularna) na taj odvod (Sl. 111-1). Ako je QRS kompleks pozitivan u tom perpendikularnom odvodu, onda je srednja osovina u pravcu toga odvoda; ako je negativan, onda je srednja osovina usmjerena od tog odvoda.

Devijacija osovine ulijevo (negativnije od –30°) javlja se kod difuzne bolesti lijeve klijetke, inferiornog IM; također kod prednjeg lijevog hemibloka (mali R, duboki S u odvodima II, III i aVF).

Devijacija osovine udesno (>90°) javlja se kod hipertrofije desne klijetke (R > S u V1) i stražnjeg lijevog hemibloka (mali Q i visoki R u odvodima II, III i aVF). Blaga devijacija osovine udesno viđa se u mršavih, zdravih osoba (sve do 110°).

INTERVALI (NORMALNE VRIJEDNOSTI U ZAGRADAMA)

PR (0.12–0.20 s)

• Kratak: (1.) preekscitacijski sindrom (traži proširene, nazubljene QRS upravljene prema gore i udružene s “delta“ valom); (2.) nodalni ritam (inverzni P u aVF).
• Dug: AV blok prvog stupnja (Pogl. 122).

QRS (0.06–0.10 s)

Proširen: (1.) preuranjeni ventrikulski otkucaji (ventrikulske ekstrasistole); (2.) blokovi grana: desne grane (RsR’ u V1, duboki S u V6) i lijeve grane [RR’ u V6 [Sl. 111-2]), (3.) toksične koncentracije nekih lijekova (npr. flekainid, propafenon, kinidin); (4.) teška hipokalijemija.

QT (<50% od RR intervala; korigirani QT ≤0.44 s)

Produžen: kongenitalno, hipokalijemija, hipokalcijemija, lijekovi (npr. antiaritmici skupine IA i skupine III, triciklički antidepresivi).

HIPERTROFIJA

• Desni atrij: visina P vala ≥ 2,5 mm u II odvodu.
• Lijevi atrij: Bifazičan P (pozitivan, onda negativan) u V1 s terminalnim negativnim dijelom širim od 0,04 s.
• Desni ventrikul: R > S u V1 i R u V1> 5 mm; duboki S u V6; devijacija osovine udesno (Sl. 111-3).
• Lijevi ventrikul: S u V1 plus R u V5 ili V6 ≥ 35 mm ili R u aVL > 11 mm (Sl. 111-3).

Infarkt (Sl. 111-4)

Nakon akutnog IM s elevacijom ST-segmenta bez uspješne reperfuzije: Patološki Q zupci (≥0,04 s i ≥25% ukupne visine QRS) u odvodima prikazanim u Tbl. 111-1; akutni infarkt miokarda bez elevacije ST-segmenta pokazuje ST-T promjene u tim odvodima bez razvoja Q zupca. Brojna stanja (osim akutnog IM) mogu prouzročiti pojavu Q zupca (Tbl. 111-2).

ST-T VALOVI

• ST elevacija: Akutni IM, koronarni spazam, perikarditis (konkavna elevacija) (vidi Sl. 116-1 i Tbl. 116-2), aneurizma lijeve klijetke, Brugada obrazac u EKG-u (blok desne grane s elevacijom ST-segmenta u V1–V2).
• ST depresija: Učinci digitalisa, “naprezanje“ (zbog hipertrofije klijetke), ishemija ili netransmuralni (non-Q) IM.
• Visoki šiljasti T: Hiperkalijemija; akutni IM (“hiperakutni T“).
• Inverzni T: Non-Q IM, ventrikulsko “naprezanje“, učinci lijeka (npr. digitalis), hipokalijemija, hipokalcijemija, povišen intrakranijski tlak (npr. subarahnoidalno krvarenje).

SLIKA 111-1 Elektrokardiografski odvodi: Heksaksijalni referentni sustav frontalne ravnine za određivanje (izračunavanje) električne osi. Određuje odvode u kojima su defleksije QRS maksimalne i minimalne. Primjerice, maksimalno pozitivan QRS u I odvodu koji je izoelektričan u aVF usmjeren je prema 0°. Normalna osovina kreće se od –30° do +90°. Osovina > +90° predstavlja skretanje (devijaciju) osovine udesno, a električna osovina <30° predstavlja skretanje osovine ulijevo.

SLIKA 111-2 Abnormalnosti intraventrikulskog provođenja. Prikazani su blok desne grane (RBBB); blok lijeve grane (LBBB); lijevi prednji hemiblok (LAH); blok desne grane s lijevim prednjim hemiblokom (RBBB + LAH); i blok desne grane s lijevim stražnjim hemiblokom (RBBB + LPH).

SLIKA 111-3 Hipertrofija lijeve klijetke (HLK) povećava amplitudu električnih sila usmjerenih ulijevo i posteriorno. Osim, poremećaji repolarizacije može uzrokovati depresiju ST-segmenta i inverziju T-vala u odvodima s naglašenim R valom. Hipertrofija desne klijetke (HDK) može pomaknuti QRS vektor udesno; taj je učinak obično udružen s R, RS ili qR kompleksom u odvodu V1. Inverzija T-vala može biti prisutna u desnim prekordijskim odvodima.

SLIKA 111-4 Slijed depolarizacijskih i repolarizacijskih promjena kodA.akutnog prednjeg (anteriornog) iB.akutnog donjeg (inferiornog) infarkta s elevacijom ST-segmenta (bez uspješne rane reperfuzije). Kod prednjeg infarkta, ST elevacija u odvodima I, aVL i prekordijskim odvodima može biti praćena recipročnom depresijom ST-segmenta u odvodima II, III i aVF. Obrnuto, kod akutnog donjeg (ili stražnjeg) infarkta može se naći recipročna depresija ST-segmenta u odvodima V1 do V3. (Prema AL Goldbergeru i sur.: Goldberger’s Clinical Electrocardiography: A Simplified Approach, 8. izd., Philadelphia Elsevier, 2013.)

Opširnije vidi u Goldberger AL: Electrocardiography, Pogl. 268, str. 1450, HPIM-19.